De hunebedden, mystieke stenen monumenten uit de prehistorie, hadden voor de oude bevolking een diepgaande betekenis die veel verder ging dan het simpele idee van een begraafplaats. Volgens alternatieve inzichten en recente interpretaties waren hunebedden centra van genezing, ritueel en kennisoverdracht.

Rond de hunebedden groeiden bijzondere kruiden, zorgvuldig geselecteerd en onderhouden door sjamanen of wijze mannen en vrouwen uit de gemeenschap. Deze kruiden werden gebruikt bij rituelen, voor genezing en mogelijk zelfs als offergaven. De sjamanen fungeerden als genezers en spirituele gidsen; zij brachten mensen samen bij de hunebedden om te bidden, te mediteren of te genezen met behulp van de kracht van de stenen en de omliggende natuur.

Elke hunebed had een eigen naam, die verwees naar de unieke energie of functie van die plek—vergelijkbaar met de manier waarop acupunctuurpunten in het lichaam elk hun eigen naam en betekenis hebben. Zo werd het landschap als een levend lichaam gezien, met hunebedden als vitale energiepunten waar mensen kracht, inzicht of heling konden vinden.

De hunebedden waren dus niet alleen fysieke bouwwerken, maar ook spirituele centra waar de gemeenschap samenkwam voor rituelen, genezing en het versterken van de band met de natuur en het onzichtbare. Hun ware functie was het ondersteunen van het leven, het welzijn en de harmonie van de mensen die eromheen woonden.

Hunebedden in Nederland

• Locatie: Hoofdzakelijk in de provincie Drenthe (52 hunebedden) en één in Groningen. Een tweede hunebed in Groningen (G5) is verplaatst naar een museum in Delfzijl. Hunebedden stonden vroeger ook in Overijssel, maar deze zijn grotendeels vernietigd.
• Aantal: In totaal zijn er nog 53 hunebedden op hun originele locatie in Nederland. Oorspronkelijk waren er ongeveer 100, maar sommige zijn verloren gegaan door vernieling of hergebruik van stenen.
• Kenmerken: Gebouwd door het Trechterbekervolk (Funnel Beaker Culture) tussen 3450-2850 v.Chr., met zwerfkeien uit Scandinavië die tijdens de IJstijd naar Nederland zijn gebracht.

Hunebedden in Europa

Hunebedden en vergelijkbare dolmens zijn wijdverspreid in Europa, vooral langs de kusten en in gebieden met megalithische culturen:

• Duitsland: Vooral in Sleeswijk-Holstein, Noordrijn-Westfalen, en Nedersaksen (bijvoorbeeld het Eemsland). Hier zijn honderden hunebedden, zoals het grote hunebed van Nobbin in Noord-Duitsland. Exacte aantallen variëren, maar schattingen lopen in de honderden.
• Denemarken en Scandinavië: Hunebedden zijn talrijk in Denemarken en Zuid-Zweden, met schattingen van enkele honderden tot duizenden, vaak kleiner dan de Nederlandse varianten.
• Frankrijk: In Bretagne en andere regio’s (bijv. de Seine-Oise-Marnecultuur) zijn duizenden dolmens gevonden, zoals de bekende "allée couverte". Schattingen lopen tot 4000-5000 dolmens in Frankrijk.
• Verenigd Koninkrijk: Dolmens en megalithische structuren zoals Stonehenge zijn wijdverspreid, met name in Wales, Cornwall, en Schotland. Exacte aantallen zijn moeilijk te geven, maar het gaat om honderden.
• Andere Europese landen: Dolmens zijn ook gevonden in België, Rusland (bijv. rond de Wolga), Spanje, Portugal, en Ierland. In totaal worden in Europa zo’n 35.000 dolmens geschat, inclusief hunebedden en andere megalithische graven.

Hunebedden in Korea

• Locatie: Zuid-Korea heeft de grootste concentratie dolmens ter wereld, met name in Gochang, Hwasun, en Ganghwa, die sinds 2000 op de UNESCO Werelderfgoedlijst staan. Dolmens zijn ook aanwezig in Noord-Korea, vooral rond de Taedong- en Jaeryeong-rivieren.
• Aantal: Er zijn naar schatting 40.000 dolmens op het Koreaanse schiereiland, waarvan het merendeel in Zuid-Korea. In Gochang alleen al zijn 447 dolmens in één vallei gedocumenteerd.
• Kenmerken: Koreaanse dolmens dateren uit het vroege Neolithicum tot de Bronstijd (ca. 2000-300 v.Chr.) en behoren tot de Mumun-cultuur. Ze variëren van noordelijke typen (bovengrondse tafeldolmens, zoals de 7,1 meter lange dolmen in Ganghwa) tot zuidelijke typen (ondergrondse kuilen met een deksteen). Sommige dolmens, zoals de Ungok Dolmen in Gochang, wegen tot 300 ton, de zwaarste ter wereld.
• Betekenis: Koreaanse dolmens waren niet alleen graven maar ook ceremoniële plaatsen, soms met sterrenkaarten gegraveerd in de stenen, wat wijst op astronomische kennis.

Hunebedden elders in de wereld

• India: Dolmens zijn gevonden in Karnataka (meer dan 50 op Pandavara Betta), Tamil Nadu (meer dan 100 in Moral Pari), Andhra Pradesh, en Kerala (bijv. Muniyara met 15 dolmens). De grootste concentratie is in Hire Benakal.
• Noord-Afrika: In Algerije (meer dan 7000 dolmens in Roknia) en Tunesië zijn veel dolmens, vaak bedreigd door landbouwactiviteiten.
• Indonesië: Op de eilanden Nias en Sumba worden nog steeds dolmens gebouwd, met zo’n 100 nieuwe dolmens per jaar op Sumba voor collectieve graven. Wainyapu op Sumba heeft circa 1400 dolmens.
• Jordanië: Dolmens zijn aangetroffen, maar specifieke aantallen zijn minder gedocumenteerd en ze worden bedreigd door landbouw.
• Andere gebieden: Dolmens zijn ook gevonden in Afrika, delen van Azië (zoals het Wolga-gebied in Rusland), en zelfs in Noord-Amerika, maar in kleinere aantallen en minder systematisch gedocumenteerd.

Totaal wereldwijd

Het totale aantal dolmens/hunebedden wereldwijd is moeilijk exact te bepalen, maar schattingen lopen uiteen van 70.000 tot 100.000, met de grootste concentraties in Korea (40.000), Europa (35.000), en Noord-Afrika (7000+).